Herfst
-
vr 20 sep20:00 - 22:00Koninklijke SchouwburgGrote zaal
Herfst van Ali Smith
Engeland, herfst 2016. In een verzorgingstehuis blikt de dertiger Elisabeth (June Yanez) terug op haar levenslange vriendschap met de ruim honderdjarige songtekstschrijver Daniel (Hein van der Heijden). Hij zweeft tussen leven en dood. Zij zit naast zijn bed en leest. In gedachten zijn ze samen en maken ze een reis door de tijd langs popart, oorlog, popmuziek en politieke schandalen. Tegelijkertijd klinkt het ‘nu’ van hun veranderende land na het Brexit-referendum steeds luider door.
“Wervelend mooi en speels proza” - De Volkskrant ★★★★★ over Herfst van Ali Smith
Natuur, Brexit, kunst, vluchtelingencrisis: álles komt samen in deze vier romans
Eric de Vroedt: “Ali Smith wilde vier boeken schrijven over ons veranderende klimaat, die ze noemde naar de vier seizoenen. Maar toen ze daarmee in 2016 begon, zette het Brexit-referendum haar land op zijn kop. In de cyclus die ze schreef, verbindt ze beide zaken op duizelingwekkende wijze. Natuur, Brexit, kunst, vluchtelingencrisis: álles komt samen in deze vier romans. We volgen uitzonderlijke personages, die elkaar totaal onverwacht – maar toch volkomen geloofwaardig – ontmoeten, vrienden worden en elkaar hun hele leven lang helpen.”
Op weg naar De seizoenen
Op basis van de eenmalige avonden Herfst, Winter en Lente maken we in de zomer van 2025 één grote voorstelling: De seizoenen. In aanloop naar de voorstelling onderzoeken we hoe je de levendige, poëtische taal van Ali Smith naar theater brengt. Hoe klinken die woorden op muziek? Welke beelden vormen zich in je hoofd, en hoe vertaal je die naar het toneel?
Elk seizoen werken Eric de Vroedt, de acteurs en het artistieke team één maand aan een deel van de boekenserie. Op de overgang naar het nieuwe seizoen presenteren ze het resultaat. Er is geen script, er kan van alles ontstaan. We weten niet precies hoe de avond eruitziet, maar we beloven een poëtische, theatrale en hoopvolle aftrap van het nieuwe seizoen.
Over Ali Smith
Eigenlijk is het vreemd dat de Schotse schrijfster Ali Smith nog voor zo veel Nederlanders onbekend is. Al jaren worden haar romans en verhalen overladen met prijzen en door kenners wordt zij getipt als dé grote kanshebber voor de Nobelprijs voor literatuur. Haar werk is scherp en poëtisch, grappig en rauw.
“Ieder moment is een nieuw begin. Zelfs in de herfst, wanneer de bladeren beginnen te vallen, is er schoonheid te vinden in het loslaten.” - Ali Smith in Herfst
Voorprogramma met herfstdiner, wereldverhalen en collages
Voorafgaand aan het zaalprogramma kun je je laten onderdompelen in een inspirerend voorprogramma. Bewonder de prachtige collages van acteur Joris Smit in zijn expositie in de Kas en luister naar betoverende wereldverhalen in de foyer met José Tojo, Erna van den Berg en Homad Lajlufi. Of schuif aan bij het hoopvolle herfstdiner met verschillende gedachtegangen.
Collages Joris Smit | Vanaf 18:00 in de Kas
In elk van de vier boeken van Ali Smith staat een vrouwelijke kunstenaar centraal. In Herfst is dat Britse pop-art kunstenares Pauline Boty (1938-1966). Ze schilderde vooral veel collages waarin ze de vrouwelijke seksualiteit vierde en openlijk kritiek leverde op de mannenwereld waarin ze leefde. In Herfst spelen de collages van Boty een belangrijke rol. Het personage Daniel zegt dat ‘door collages te volgen, alles wat je denkt te weten tot iets nieuws en vreemds wordt gemaakt’. Ali Smith schreef Herfst ook als een collage. Een boek waarin ‘maat, tijd en ruimte, voorgrond en achtergrond allemaal betrekkelijk worden’.
Acteur Joris Smit, ook te zien in Herfst, is dit jaar begonnen met collagekunst. "Het random element vind ik leuk aan het maken van collages. Toevallige samensmeltingen van verschillende knipsels en scheursels die samen een nieuw verhaal vertellen. Van iets ouds iets nieuws maken. Je weet van tevoren niet wat je gaat tegenkomen." In de Kas kun je een aantal van zijn collages bewonderen. "Dat collagekunst zo'n belangrijke rol speelt in Herfst is natuurlijk te gek en een cadeau voor mij. Ik kan mijn ene werk toepassen in mijn andere werk."
Wereldverhalen | 19:15 uur Sol Le Witt Foyer
In het werk van Ali Smith komt de relatie tussen mensheid en natuur veelvuldig terug. Bij storytelling van Inheemse en tribale volken wereldwijd is dat ook een gegeven. De Marrons noemen die verhaalavonden Mato Neti. Vanuit India is de stroming eco-feminisme overgewaaid naar Europa. De relatie tussen het vrouwelijke lichaam en natuur en de onderdrukking van beiden door het patriarchaat ondervind momenteel een revival bij kunstenaars en activisten. We laten een gedicht uit die stroming horen en een aantal Marokkaanse Izrin liederen die sterk leunen op het ecofeminisme.
Homad Lajlufi – Rifpoplied Cem
José Tojo – Mato storytelling
Erna van den Berg – Gedicht uit De Waterbruid van Tahar Ben Jelloun
José Tojo
Herfstdiner | 18:00 uur aanvang
Auteur Ali Smith vindt hoop in de onverwachte ontmoeting. Wil jij jezelf ook wat hoop opscheppen? Tijdens het Herfstdiner serveren we niet alleen eten, maar krijg je drie gedachtegangen die je met elkaar beleeft. Kan kunst troosten? Kan een onverwachte ontmoeting hoop geven? Ontdek het zelf en met degenen die naast je zitten.
Het herfstdiner kost €25. Onze vrienden van restaurant Pazze e Pizze maken heerlijke pompoensoep en herfstige quiche (beide vegetarisch) en er staat brood, water en wijn op tafel. Je bent van harte welkom vanaf 18:00 uur. Het diner start om 18:15 uur en om 20:00 uur gaan we met zijn allen naar de voorstelling.
Credits
Antoinette Jelgersma
Acteur HNT ensemble (foto: Gordon Meuleman)
Hein van der Heijden
Acteur HNT ensemble (foto: Gordon Meuleman)
Esther Scheldwacht
Acteur HNT ensemble (foto: Gordon Meuleman)
Joris Smit
Acteur HNT ensemble (foto: Gordon Meuleman)
June Yanez
Acteur HNT ensemble (foto: Gordon Meuleman)
Credits
naar het boek Herfst van Ali Smith
vertaling: Karina van Santen en Martine Vosmaer
bewerking en regie: Eric de Vroedt
spel: Hein van der Heijden, Antoinette Jelgersma, Esther Scheldwacht, Joris Smit, June Yanez
scenografie en lichtontwerp: Julian Maiwald, Léa Thomas (stage)
muziek: Florentijn Boddendijk en Remco de Jong
kostuums: Lotte Goos
video-ontwerp: Lennert Esser
dramaturgie: Willemijn Barelds, Remco van Rijn
regie-assistentie: Chyramain van Kempen
contextprogramma: Lotte de Leeuw, Laura van Zuijlen, Rehana Ganga, Mark Kalsbeek
productie: Rodney Verhoeven (productieleider), Sandra Scholtes (contextprogramma)
techniek: Jan Harm Wagner (1e inspiciënt), Ivo Pas, Lennert Esser, Koen Veldman, Gert van Elderen
kostuumatelier: Iris Elströdt (hoofd), Stef Krull, Amanda van Marion, Marijne Addink
kap en grime: Bärbel Scheid
kleder: Kiswati van Keulen
decoratelier: Ruud Brouwer (hoofd), Maite Kragl, Mick Krispijn, Ron van Rijn, Jelle Krug
marketing: Laura Reijnders i.s.m. afdeling marketing Het Nationale Theater
medemaker: Anna Wouters