Esther Scheldwacht: “Ik heb het gevoel dat iets nooit écht van mij is of kan zijn"
“Voor mij is Winnie er al sinds 2012”, vertelt actrice Esther Scheldwacht. In de voorstelling mightysociety10 had de moeder van Ramses, alter-ego van regisseur Eric de Vroedt, nog een bijrol. Nu in De eeuw van mijn moeder draait de hele voorstelling om haar en zien we Winnie op verschillende leeftijden. “Een waanzinnig cadeau”, noemt Esther haar rol. “Het is een rijkdom haar te mogen spelen.”
“Wat bijzonder is: mijn eigen moeder heet ook zo, maar dan met een y! En ze heeft dezelfde natuur: energiek, druk pratend, geestig ook. Ik lijk wat dat betreft niet op haar, ik ben veel ingetogener. Dat bleek ook in een repetitie. Ik moest iets doen met een paraplu, zonder tekst, en Eric gaf aan: ‘je mag hier echt de tijd voor nemen.’ Maar ik wilde de anderen niet laten wachten, bang dat het te saai zou zijn. ‘Zo Indisch!’, riep hij meteen.”
“Die terughoudendheid heb ik van mijn familie meegekregen. Ik heb altijd een gevoel van ‘geleende ruimte’. Een gevoel dat iets nooit écht van mij is of kan zijn. Dat heeft vermoedelijk te maken met mijn familiegeschiedenis en de vroegere positie van Indische mensen. Die werkt wel lekker door in de genen, denk ik.”
“Mijn vader en moeder kwamen begin jaren ’50 uit het toenmalige Nederlands-Indië naar Nederland. Ze leerden elkaar hier pas kennen. Er werd thuis niet veel gepraat over de oorlog en de Bersiap. Dat ze slachtoffer waren van het koloniale systeem was geen bewust besef. Hun generatie was gericht op aanpassen en overleven. Het werd nooit zo uitgesproken, maar het devies bij ons thuis was: je doet gewoon je best en méér dan je best. Daar heb ik nu veel aan bij het instuderen van de teksten.”
Zelf is Esther zich wel bewust van slachtofferschap. “Daar moet je ver van blijven”, zegt ze. Aan haar kinderen leert ze: niet het dat, niet het wat, maar het hoe. “Niet dat er dingen gebeuren, niet wat er gebeurt, maar hoe je ermee omgaat. Dat maakt of breekt je levensgeluk, daar ben ik echt van overtuigd. Je hebt zelf in de hand hoe je omgaat met wat je meemaakt; dat mag jij bepalen.”
De eeuw van mijn moeder
Regisseur Eric de Vroedt dook zijn familiegeschiedenis in en schreef een verhaal over zijn eigen moeder, de migratie van Nederlands-Indië naar Nederland en welke sporen die nalaat in een familie. Een fantastische cast, met Esther Scheldwacht als moeder Winnie, brengt dit herkenbare verhaal opnieuw tot leven in een marathonvoorstelling. De eeuw van mijn moeder is vanaf september 2022 te zien in de theaters.
